Zjawiska patologii występujące w rodzinie

Rodzina to taka grupa społeczna, w której występują określone więzi:

  • więź rodzicielska pomiędzy rodzicem i dzieckiem,
  • więź małżeńska pomiędzy żoną i mężem.

Członkowie rodziny mają względem siebie obowiązki i zasady, których przestyganie daje możliwość prawidłowych relacji.

Definicja rodziny jako grupy pierwotnej na pierwszym miejscu akcentuje osobowy charakter więzi łączących jej członków, będących ze sobą w kontaktach częstych, bezpośrednich, bliskich i intymnych. Psychiczny rezultat bezpośredniego kontaktu członków rodziny stanowi swego rodzaju zespolenie się ich indywidualności w całość, wspólne życie i wspólne cele są treścią jaźni indywidualnej, która w pewnym stopniu zakłada wzajemną identyfikację.

Rodzina funkcjonująca prawidłowo powinna spełniać następujące funkcję:

  • prokreacyjna – podtrzymuje ciągłość społeczeństwa– gospodarcza – zaspokaja potrzeby bytowe, dostarcza członkom rodziny dóbr materialnych
  • opiekuńcza – zabezpieczająca członków rodziny w określonych sytuacjach życiowych
  • integracyjna – służy społecznej kontroli zachowań poszczególnych członków rodziny
  • socjalizacyjno – wychowawcza – polega na przekazywaniu nowym członkom rodziny wartości kulturowych, które powinny stać się ich.

W rodzinie z dysfunkcjami niektóre z funkcji są spełniane w sposób nieprawidłowy, bądź nie są spełniane w ogóle, wiąże się to z takimi zjawiskami patologicznymi jak: alkoholizm, narkomania, przemoc, itd.

Alkoholizm

Współcześnie termin ten stosuje się w dwóch znaczeniach:

  • określenia spożycia alkoholu, które wykracz poza miarę zwyczajowego picia,
  • dla oznaczenia choroby alkoholowej; według Organizacji Zdrowia jest to „wszelki sposób picia, który wykracza poza miarę tradycyjnego i zwyczajowego spożycia albo poza ramy obyczajowego,
  • przyjętego w całej społeczności. picia towarzyskiego bez względu na czynniki etiologiczne, które do tego prowadzą”.

Alkoholizm jest zjawiskiem, które zasięg i stopień szkodliwości społecznej ma bardzo duży. Od bardzo dawna nadużywanie alkoholu jest problemem, mającym wpływ na zaburzenia funkcjonowania rodziny i pogarsza jej sytuację ekonomiczną. Powoduje samozniszczenie osób uzależnionych i jest często przyczyną dezintegracji i rozpadu rodziny. „Przyjmuje się, że od 2-2, 3 mln pije nadmiernie, liczbę zaś alkoholików wymagających leczenia ocenia się na 800-900 tys.” Zjawisko to ulega ciągłemu wzrostowi.

Za rodzinę z problemem alkoholowym uważa się rodzinę, w której jedna osoba pije w sposób przynoszący szkodę. Jedna osoba pijąca w sposób destrukcyjny dostarcza wszystkim członkom rodziny problemów życiowych, finansowych i uczuciowych, co sprawia, że cała rodzina boryka się z szeroko rozumianym problemem alkoholowym. Ponieważ wszystko w rodzinie „kręci się” wokół zachowania alkoholika, a ważną figurą jest alkohol, więc dzieci stawiane są na drugim miejscu. Podejmując próbę pomocy dzieciom z rodzin alkoholowych (czy też z rodzin dysfunkcyjnych różnego rodzaju), musimy skupić się nie tylko na samym dziecku, lecz na całym systemie rodzinnym. Choroba alkoholowa dotyka całą rodzinę, która ponosi różnego rodzaju szkody. Najbardziej jednak dotyka współmałżonka, który głęboko uwikłany w chorobę małżonka, staje się osobą współuzależnioną.

Narkomania

Narkomania- kolejne zjawisko patologiczne występujące w rodzinie. Narkomania oznacza nadużywanie środków psychoaktywnych, potocznie narkotyków, do jakich zaliczane są naturalne lub syntetyczne substancje, które wprowadzane w określonej dawce do organizmu ludzkiego oddziałują na środkowy układ nerwowy, powodując m. in. zmiany świadomości, percepcji, nastroju.
Narkomani wiążą się często w pary we własnym środowisku. Rodziny dorosłych narkomanów są związkami opartymi na uzależnieniu. Aktywność rodziców polega na gromadzeniu i zażywaniu narkotyków. Zachowanie uzależnionych, wywołane zażyciem narkotyku, uniemożliwia podejmowanie z nim jakiegokolwiek rzeczywistego kontaktu. Dodatkowym problemem jest potęgowanie się biedy i ubóstwa materialnego tych rodzin. Czynna narkomania rodziców uniemożliwia prawidłową opiekę nad dzieckiem. Do zaburzeń rozwojowych dzieci rodziców narkomanów należą:

  • poważne deficyty związane z nabywaniem podstawowych umiejętności komunikacyjnych,
  • małe dzieci z trudem opanowują mowę,
  • sprawiają wrażenie ociężałych umysłowo,
  • a nawet upośledzonych intelektualnie.

Główną przyczyną takiego stanu rzeczy są skrajne zaniedbania opiekuńczo – wychowawcze rodziców

Przemoc

Kolejnym zjawiskiem jest przemoc. W tym przypadku ofiarami głównie są dzieci i matki. Ojcowie przeważnie odstresowują się na swoich najbliższych i ranią ich. Nie umieją rozmawiać, komunikacja sprawia im trudność. Są zbyt nerwowi tzw. „w gorącej wodzie kąpani”. Jak coś nie jest po ich myśli, próbują zdziałać to siłą. Dzieci, które przeżywają przemoc w domu, stają się lękliwe, żyją w strachu, zaczynają się blokować, nie mają odwagi się przeciwstawić złu, czują się za słabe, myślą, że tak trzeba, bo rodzice zawsze mają racje i trzeba ich słuchać. Pociechy zbyt mało wiedzą o swoich prawach. Bo jak to mówią „dzieci i ryby głosu nie mają”. O ile w ogóle mają świadomość tego, że mają swoje prawa, do których mogą się odwołać. Zapewne rzadkością jest by w ich domu był Kodeks Praw Dziecka, który uważam za obowiązek trzymania w domu, w którym mieszkają dzieci. Rodzic rozkazuje, daje komendę – dziecko musi się wyłącznie do tego zastosować. Lęk przed biciem jest tak przerażające, że dziecko wykonuje wszystko, co mu nakazano, wykonuje polecenia nie zważając czy to jest dobre czy złe. Przemoc jest zagrożeniem dla młodego, rozwijającego się dziecka.

Przemoc w rodzinie na tle innych rodzajów przemocy. Sposób postrzegania zjawiska przemocy jest nierozerwalnie związany z procesem przeobrażeń społecznych. Pojecie to bowiem w każdych warunkach będzie deklaracją praw człowieka obowiązujących w danej kulturze, kraju czy społeczeństwie. Szczególniej wartości nabiera jednak w procesie demokratyzacji życia, którego fundamentalnym przejawem jest prawo do nietykalności osobistej.

Artykuł przygotowany przy współpracy z czytelniczką, która zechciała podzielić się tu swoimi przemyśleniami

Top content